Sầu riêng bị khô ngọn là tình trạng phổ biến khiến nhiều nhà vườn lo lắng vì ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh trưởng và năng suất cây trồng. Khi ngọn bị khô, cây sầu riêng không thể phát triển bình thường, các đọt non còi cọc, lá vàng úa và dễ dẫn đến suy kiệt toàn bộ cây nếu không được xử lý kịp thời. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố như điều kiện thời tiết bất lợi, đất trồng thiếu dinh dưỡng, sâu bệnh tấn công hoặc sai sót trong kỹ thuật chăm sóc. Việc nhận biết sớm dấu hiệu và áp dụng đúng giải pháp sẽ giúp nhà vườn bảo vệ được cây sầu riêng, phục hồi sức sống cho cây và đảm bảo hiệu quả kinh tế lâu dài.
Nguyên nhân khiến sầu riêng bị khô ngọn
Hiện tượng sầu riêng bị khô ngọn là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề liên quan đến môi trường sinh trưởng, dinh dưỡng và sự xâm hại của sâu bệnh. Để xử lý hiệu quả, cần xác định đúng nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Thiếu nước hoặc độ ẩm không phù hợp
Sầu riêng là cây ưa ẩm nhưng không chịu úng. Khi cây thiếu nước trong thời gian dài, đặc biệt vào mùa nắng nóng kéo dài, phần ngọn sẽ là nơi đầu tiên chịu ảnh hưởng. Lá non sẽ héo, sau đó chuyển sang vàng và khô. Ngược lại, nếu đất quá ẩm do tưới dư thừa hoặc mưa kéo dài làm rễ bị úng, quá trình hút nước và chất dinh dưỡng bị gián đoạn, cũng dẫn đến hiện tượng khô ngọn.
- Tưới nước không đều giữa các giai đoạn phát triển
- Mặt đất khô nứt, tơi xốp không đủ giữ ẩm
- Mưa nhiều khiến rễ thối, cây mất sức sống
Việc duy trì độ ẩm ổn định cho đất, đặc biệt trong giai đoạn cây ra đọt non, là yếu tố then chốt để ngăn ngừa tình trạng khô ngọn.
Bà con tham khảo thêm: Nấm trái sầu riêng: Nguyên nhân và cách phòng trị hiệu quả
Thiếu hụt dinh dưỡng và mất cân đối phân bón
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến sầu riêng bị khô ngọn là do cây không được cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng. Đặc biệt là đạm (N), kali (K) và canxi (Ca) – những yếu tố vi lượng và đa lượng cần thiết cho sự phát triển của chồi non.
- Thiếu đạm làm cây chậm phát triển, lá nhạt màu, đọt nhỏ yếu
- Thiếu kali khiến mô tế bào yếu, đọt non dễ bị cháy khô khi gặp nắng
- Thiếu canxi làm mô mềm ở đỉnh sinh trưởng bị hư hại
Ngoài ra, việc sử dụng phân bón hóa học sai cách hoặc lạm dụng cũng gây mất cân đối pH đất, làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây. Đất bị chai cứng, vi sinh vật có lợi giảm, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của rễ và phần ngọn.
Dấu hiệu nhận biết sầu riêng bị khô ngọn
Việc nhận biết sớm các biểu hiện của cây sầu riêng khi bị khô ngọn sẽ giúp người trồng có giải pháp xử lý kịp thời, tránh để tình trạng lây lan gây chết cây.
Ngọn non teo lại, khô dần và không phát triển
Đây là dấu hiệu đầu tiên và rõ rệt nhất. Khi đọt non mới nhú lên, nếu gặp điều kiện bất lợi như nắng nóng gay gắt, thiếu nước hay dinh dưỡng, chúng sẽ nhanh chóng teo lại, đổi màu từ xanh non sang vàng hoặc nâu và dần khô đi.
- Đọt không vươn dài mà khựng lại sớm
- Khi sờ vào ngọn có cảm giác giòn, dễ gãy
- Một số trường hợp xuất hiện các đốm cháy trên lá non
Nếu không được xử lý sớm, cây sẽ không ra thêm đọt mới, ảnh hưởng đến sự phát triển của tán và năng suất sau này.
Bà con tham khảo thêm: Cơm sầu riêng bị sượng phải làm sao?
Lá non bị xoăn, cháy mép và rụng sớm
Khi cây bị khô ngọn, lá non thường không mở hết mà bị xoăn lại, cuống lá yếu và dễ rụng. Mép lá chuyển sang màu nâu hoặc đen, thể hiện rõ sự tổn thương do thiếu dưỡng chất hoặc bị sốc nhiệt.
- Lá héo vào buổi trưa, hồi nhẹ vào sáng sớm và chiều mát
- Mặt dưới lá có thể xuất hiện nấm mốc hoặc côn trùng nhỏ
- Lá non không thể quang hợp hiệu quả, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn cây
Tình trạng này nếu kéo dài sẽ khiến cây giảm khả năng tích lũy dinh dưỡng, phát triển còi cọc, chậm ra hoa đậu quả.
Giai đoạn xử lý khi cây sầu riêng bị khô ngọn
Khi nhận diện rõ cây đang mắc phải hiện tượng sầu riêng bị khô ngọn, bước xử lý kịp thời sẽ mang lại hiệu quả phục hồi cao hơn. Trước hết, cần thực hiện việc điều chỉnh tưới tiêu và cải thiện điều kiện đất trồng. Cụ thể, cân nhắc tưới mỗi 3‑4 ngày vào mùa khô, đảm bảo lượng nước thấm sâu tới bộ rễ nhưng tránh đọng nước bề mặt vì có thể dẫn đến rễ bị thiếu ô xy. Đồng thời, tiến hành xới nhẹ quanh gốc, thêm lớp phủ hữu cơ (rơm rạ, mùn cây cắt nhỏ) để giữ ẩm, hạn chế bay hơi và ổn định nhiệt độ gốc cây. Trong trường hợp đất đang bị chai hoặc nén cứng, nên bổ sung đất tơi xốp và cải tạo bằng vi sinh vật hữu ích để kích thích rễ hồi phục.
Sau khi điều chỉnh tưới và đất, việc bổ sung dinh dưỡng phù hợp là rất quan trọng để cây thoát khỏi tình trạng bị khô ngọn. Nên sử dụng phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân đa lượng N – P – K tỉ lệ cân bằng, đặc biệt ưu tiên bổ sung đạm và kali theo nhu cầu thực tế của cây. Ví dụ: sử dụng phân hữu cơ khoảng 2‑3 kg/cây nhỏ, 5‑10 kg/cây lớn; tiếp theo bón 30‑40 g urê và 20‑30 g kali sulphate pha loãng tưới gốc vào giai đoạn cây đang hồi phục. Ngoài ra, vi lượng như canxi, magiê, boron cũng rất cần thiết để giúp ngọn non mở tốt, mô sinh trưởng khỏe mạnh. Bạn cũng có thể sử dụng phân lá bổ sung phun trực tiếp lên ngọn non nhằm tăng hiệu quả hấp thu nhanh. Nếu cây đã bị tổn thương sâu, có thể kết hợp với thuốc kích thích sinh trưởng nhưng cần tham khảo chuyên gia để tránh phụ thuộc hóa chất.
Phòng ngừa tình trạng sầu riêng bị khô ngọn trong vườn
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh — đối với hiện tượng sầu riêng bị khô ngọn, việc chủ động thiết lập vườn khỏe mạnh là chìa khóa. Trước hết, cần lựa chọn giống sạch bệnh, kháng khả năng chịu hạn tốt và có bộ rễ phát triển khỏe. Trồng cây với mật độ hợp lý, đảm bảo khoảng cách đủ để tán cây thông thoáng, ánh sáng và gió lưu thông tốt. Khi vườn có thông thoáng, tránh tồn đọng hơi nóng và ẩm thấp bên trong tán — điều này góp phần giảm stress nhiệt và ngăn ngừa ngọn bị tổn thương.
Tiếp đến, thiết lập lịch chăm sóc định kỳ bao gồm bón phân theo giai đoạn, kiểm tra đất mỗi 3‑6 tháng để điều chỉnh pH và độ ẩm. Khi tiết trời bước vào nắng nóng kéo dài hoặc hạn hán, nên có phương án tưới bổ sung như tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun sương ban đêm để giảm stress nhiệt cho cây. Đồng thời, cần quan sát định kỳ dấu hiệu như đọt mới phát triển chậm, lá non cuốn, mép lá cháy,… — những dấu hiệu sớm của khô ngọn. Khi phát hiện sớm, có thể xử lý ngay với việc tưới tăng, phủ gốc, bón phân nhẹ để tránh lan rộng. Ngoài ra, việc áp dụng biện pháp quản lý sâu bệnh đúng cách — như kiểm soát rệp, nhện, bệnh thán thư — giúp cây không bị suy yếu từ gốc khiến hiện tượng khô ngọn xuất hiện.
Hướng dẫn chăm sóc phục hồi sau khi cây đã bị tổn thương
Khi cây đã trải qua giai đoạn bị khô ngọn, cần thực hiện phục hồi từng bước để cây hồi phục sức khỏe và đạt năng suất như mong muốn. Đầu tiên, cần loại bỏ các đọt và lá đã chết hoặc hư để cây tập trung cho đọt mới. Việc cắt tỉa nhẹ sẽ giúp cây tiết kiệm dinh dưỡng, đồng thời thông thoáng tán. Sau đó, tiến hành bón thúc nhẹ với phân hữu cơ giàu dinh dưỡng và phân bón lá chứa vi lượng để kích thích tái sinh chồi non. Đối với cây bị tổn thương nặng, có thể sử dụng biện pháp sinh học bổ sung như thả nấm đối kháng hay vi sinh vật cố định đạm để cải thiện độ phì đất.
Song song với dinh dưỡng, tưới và thoát nước vẫn cần được duy trì ổn định. Tránh việc tưới quá nhiều sau khi cây bắt đầu hồi phục — vì rễ còn yếu và dễ bị úng. Ngoài ra, trong giai đoạn phục hồi, nên tăng cường dinh dưỡng kali để củng cố thành tế bào và giúp ngọn mới tăng trưởng mạnh mẽ. Định kỳ kiểm tra độ ẩm gốc, nhiệt độ và ánh sáng để đảm bảo cây phát triển trong điều kiện tối ưu. Với sự chăm sóc đúng quy trình, phần lớn cây sẽ hồi phục trong vòng 4‑6 tuần và ngọn non sẽ phát triển bình thường trở lại.
Thông tin liên hệ Công ty TNHH Nông nghiệp Ecotech:
- Website: https://nongnghiepecotech.com/
- Hotline: 034 922 74 99
- Địa chỉ: Số 46, đường Thành Trung, TT. Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội
