Trong quá trình chăm sóc vườn sầu riêng, bà con thường tập trung kiểm soát bệnh xì mủ (do nấm Phytophthora gây ra) mà không ngờ rằng tuyến trùng chính là “tay sai thầm lặng”, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm tấn công bộ rễ yếu ớt. Một khi rễ đã bị tổn thương, cây rất dễ bị nhiễm Phytophthora, dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng, thậm chí mất trắng cả vườn.
TUYẾN TRÙNG – Kẻ phá hoại vô hình
-
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chỉ phát hiện qua kính hiển vi.
-
Gây hại ngấm ngầm: làm cây còi cọc, vàng lá, sinh trưởng chậm mà không chết ngay.
-
Loài phổ biến trên sầu riêng: Paratylenchus – chích hút rễ, tạo vết thương, mở đường cho nấm xâm nhập, khiến cây khô dần từ ngọn.
-
Nhiều loại cỏ dại và cây trồng xen như cỏ cứt lợn, gừng, nghệ, tiêu, cà phê là ký chủ lý tưởng, góp phần làm gia tăng mật số tuyến trùng.
NẤM PHYTOPPHTHORA – “Ác mộng” mùa mưa
Tác nhân chính: Phytophthora palmivora: hại trên lá, trái. và Phytophthora citricola: gây thối rễ, vàng lá, nứt thân.
-
Là loài nấm thủy sinh, phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, mưa nhiều.
-
Chu kỳ sinh sản cực nhanh: chỉ trong 8 giờ có thể phát tán hàng triệu bào tử.
-
Lây lan qua: nước, gió, dụng cụ canh tác, con người…
-
Đất ít hữu cơ, pH thấp là điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển.
-
Các cây ký chủ phụ: môn, chuối, gừng, nghệ, chanh dây, cà, ớt, cà pháo… càng làm tăng nguồn bệnh trong vườn.
Giải pháp quản lý tuyến trùng & nấm Phytophthora hiệu quả
1. Quản lý điều kiện môi trường
-
Thoát nước tốt, đặc biệt trong mùa mưa.
-
Không trồng các cây ký chủ phụ trong vườn sầu riêng.
-
Phát quang cỏ dại thường xuyên, nhất là trong điều kiện mưa kéo dài.
2. Tăng cường sức đề kháng cho cây
-
Bón nhiều phân hữu cơ để cải thiện cấu trúc đất và hệ vi sinh vật có lợi.
-
Điều chỉnh pH đất 3 tháng/lần bằng vôi, canxi nitrat, kali canxi bo… giúp ức chế sự phát triển của Phytophthora.
3. Sử dụng biện pháp sinh học
-
Phun nấm đối kháng Trichoderma vào đất để tạo “vòng bảo vệ sinh học”, ngăn chặn sự phát triển của nấm hại.
4. Biện pháp hóa học kết hợp
-
Quét gốc (0 – 1m) bằng các thuốc như Ridomil, Aliette.
-
Loại bỏ trái/lá bị thối khỏi vườn để ngăn lây lan.
-
Đổ gốc định kỳ 2 lần cách nhau 15 – 20 ngày bằng các hoạt chất trừ tuyến trùng như: Cyclobutrifluram, Fluopyram, Abamectin, kết hợp với Mancozeb, Agriphos.
5. Phun phòng định kỳ (trong mùa mưa):
- Các hoạt chất kháng nấm mạnh: Chlorothalonil, Mandipropamid, Fluopicolide, Mancozeb, Acid Phosphonate, Oxathiapiprolin.
- Trong điều kiện mưa liên tục: phun phủ 2 lần cách nhau 3 – 4 ngày để dập dịch triệt để.
