Cây nhãn là loại cây ăn quả phổ biến ở nhiều vùng miền, mang lại giá trị kinh tế cao nếu được trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ cách chăm sóc cây nhãn để cây sinh trưởng khỏe mạnh, cho năng suất ổn định và chất lượng quả ngon. Trong bài viết này, Ecotech sẽ chia sẻ chi tiết về quy trình chăm sóc từ giai đoạn trồng, bón phân, tưới nước đến phòng trừ sâu bệnh để bà con nông dân và người làm vườn dễ dàng áp dụng vào thực tế.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả chăm sóc cây nhãn
Cách chăm sóc cây nhãn không thể hiệu quả nếu người làm vườn không hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Những yếu tố này bao gồm khí hậu, thổ nhưỡng, giống cây trồng và điều kiện canh tác. Hiểu đúng và đủ sẽ giúp bà con lựa chọn phương pháp chăm sóc phù hợp, tối ưu hiệu suất đầu tư và gia tăng năng suất vườn nhãn.
- Khí hậu và thời tiết: Cây nhãn ưa khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm, mùa khô rõ rệt. Tuy nhiên, những biến động thời tiết như sương muối, mưa trái mùa hay nhiệt độ dao động mạnh có thể ảnh hưởng xấu đến quá trình ra hoa và đậu quả. Việc nắm rõ đặc điểm khí hậu vùng trồng sẽ giúp điều chỉnh lịch chăm sóc, bón phân, tưới tiêu phù hợp.
- Đặc điểm đất trồng: Cây nhãn phát triển tốt nhất trên đất thịt nhẹ, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt và độ pH từ 5,5–6,5. Đất quá chua hoặc nhiễm phèn, mặn sẽ làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây. Vì vậy, cải tạo đất bằng vôi, phân hữu cơ và kỹ thuật canh tác hợp lý là bước bắt buộc trước khi trồng và trong suốt chu kỳ sinh trưởng.
Kỹ thuật tưới nước hợp lý trong cách chăm sóc cây nhãn
Tưới nước là khâu cơ bản nhưng mang tính quyết định trong cách chăm sóc cây nhãn. Lượng nước, thời điểm và phương pháp tưới cần thay đổi tùy theo từng giai đoạn phát triển của cây để vừa đảm bảo sinh trưởng tốt, vừa hạn chế nguy cơ bệnh hại do úng nước.
- Giai đoạn cây non và kiến thiết cơ bản: Đây là giai đoạn cây cần nhiều nước để phát triển rễ và tán. Bà con nên tưới nước đều đặn 2–3 ngày/lần, giữ ẩm vừa phải, tránh để đất khô nứt hoặc đọng nước lâu ngày gây thối rễ.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Hạn chế tưới vào thời điểm cây bắt đầu phân hóa mầm hoa, đặc biệt tránh tưới quá nhiều gây rụng hoa non. Khi quả đã đậu, tăng dần lượng nước để đảm bảo kích thước và chất lượng quả.
- Giai đoạn thu hoạch và sau thu hoạch: Sau khi thu hoạch, cây cần phục hồi dinh dưỡng và phát triển lứa cành mới. Tưới vừa đủ ẩm, kết hợp với bón phân hữu cơ để cải tạo đất và cung cấp năng lượng cho cây.
Phân bón và dinh dưỡng cần thiết cho cây nhãn
Bón phân đúng và đủ là yếu tố then chốt quyết định năng suất và chất lượng trái nhãn. Cây cần được cung cấp cân đối các nhóm dinh dưỡng đa lượng, trung lượng và vi lượng qua từng thời kỳ phát triển. Việc sử dụng phân hữu cơ kết hợp phân vô cơ, đúng liều lượng và thời điểm sẽ giúp cây nhãn phát triển bền vững, hạn chế sâu bệnh và kéo dài tuổi thọ vườn cây.
- Giai đoạn cây con và kiến thiết: Ưu tiên sử dụng phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ vi sinh kết hợp phân NPK có hàm lượng đạm cao để kích thích ra rễ và cành.
- Giai đoạn nuôi quả: Tăng cường phân kali và lân để giúp quả phát triển đều, ngọt và giữ được độ bóng vỏ. Bón phân theo hình chiếu tán cây và tưới nước sau khi bón để tăng hiệu quả hấp thu.
- Giai đoạn sau thu hoạch: Đây là thời điểm cây cần hồi phục nên cần bổ sung phân hữu cơ, vi sinh, phân NPK tổng hợp nhằm tái tạo dinh dưỡng, hỗ trợ ra lộc và mầm hoa cho vụ sau.
Phòng trừ sâu bệnh hiệu quả cho cây nhãn
Trong cách chăm sóc cây nhãn, công tác phòng trừ sâu bệnh phải được tiến hành thường xuyên và có chiến lược cụ thể theo mùa vụ. Những loại sâu bệnh phổ biến nhất trên nhãn gồm: sâu đục thân, sâu vẽ bùa, rầy nhảy, bệnh thán thư, bệnh sương mai… Việc áp dụng tổng hợp các biện pháp sinh học, vật lý và hóa học là cách tiếp cận hiệu quả, bền vững và an toàn cho người sử dụng.
- Biện pháp sinh học: Dùng chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma để phòng bệnh nấm; thả thiên địch như ong ký sinh, kiến vàng để kiểm soát sâu hại.
- Biện pháp vật lý: Cắt tỉa cành, dọn sạch cỏ dại, vệ sinh vườn định kỳ để loại bỏ ổ bệnh. Dùng bẫy đèn, bẫy màu để thu hút và tiêu diệt côn trùng gây hại.
- Biện pháp hóa học: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng loại, đúng liều lượng, ưu tiên sản phẩm sinh học. Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh phun trong thời gian cây ra hoa để không ảnh hưởng đến đậu quả.
Cách tỉa cành, tạo tán đúng kỹ thuật cho cây nhãn
Tạo tán và tỉa cành không chỉ giúp cây nhãn thông thoáng, hạn chế sâu bệnh mà còn tạo điều kiện cho ánh sáng phân bố đều, nâng cao hiệu quả quang hợp và tăng năng suất trái. Đây là kỹ thuật quan trọng trong cách chăm sóc cây nhãn nhưng thường bị nhiều người bỏ qua hoặc thực hiện chưa đúng thời điểm.
- Tỉa tạo tán khi cây còn nhỏ: Giai đoạn 1–2 năm đầu sau khi trồng là thời điểm thích hợp để định hình tán cây. Nên chọn 3–4 cành cấp 1 khỏe mạnh, phân bố đều xung quanh thân chính làm bộ khung. Tỉa bỏ các cành mọc đứng, cành yếu, cành mọc sát đất để tập trung dinh dưỡng cho phần cành chính.
- Tỉa sau thu hoạch: Ngay sau mỗi mùa thu hoạch, tiến hành tỉa bỏ cành già, cành bị sâu bệnh, cành đan chéo nhau trong tán. Mục đích là giúp cây thông thoáng, kích thích ra cành mới chuẩn bị cho chu kỳ ra hoa tiếp theo.
Xử lý ra hoa và đậu quả đạt hiệu quả cao
Cây nhãn có tính chu kỳ rõ rệt, nếu không có biện pháp xử lý ra hoa đúng kỹ thuật, cây có thể ra hoa không đều hoặc ra hoa nhưng không đậu quả. Đây là giai đoạn đòi hỏi sự can thiệp kỹ thuật cao trong cách chăm sóc cây nhãn.
- Thời điểm xử lý ra hoa: Sau khi cây đã được nghỉ ngơi và phục hồi sau thu hoạch từ 2–3 tháng, bắt đầu xử lý ra hoa bằng cách xiết nước (ngưng tưới), khoanh vỏ cành hoặc sử dụng chất điều hòa sinh trưởng như KNO₃ với liều lượng phù hợp.
- Biện pháp hỗ trợ đậu quả: Khi cây đã ra hoa, cần giữ cho vườn khô ráo, tránh mưa kéo dài. Hạn chế phun thuốc trong giai đoạn hoa nở rộ. Khi quả đã hình thành, có thể phun bổ sung các vi lượng như Bo, Canxi để tăng tỷ lệ đậu và giảm rụng quả non.
Thu hoạch và bảo quản trái nhãn đúng kỹ thuật
Việc thu hoạch đúng thời điểm giúp đảm bảo chất lượng quả, giữ được độ ngọt và mùi thơm đặc trưng của nhãn. Bảo quản tốt sẽ kéo dài thời gian tiêu thụ, hạn chế hư hỏng trong quá trình vận chuyển, đặc biệt quan trọng với nhãn xuất khẩu.
- Thời điểm thu hoạch: Nên thu khi phần lớn quả trên chùm đã đạt độ chín sinh lý, vỏ chuyển màu nâu sáng, cùi dày, hạt nhỏ. Không nên thu sớm vì quả chưa đạt chất lượng, cũng không thu quá muộn dễ làm mất nước và giảm giá trị thương phẩm.
- Kỹ thuật thu hái: Dùng kéo cắt cả chùm hoặc cành mang chùm quả, tránh làm rụng quả. Xếp nhẹ tay vào thùng xốp có lót giấy hoặc bao bì chống va đập.
- Bảo quản sau thu hoạch: Bảo quản trong kho mát, thoáng gió. Có thể sử dụng bao bì chuyên dụng, kết hợp bảo quản lạnh ở nhiệt độ 4–7°C để kéo dài thời gian tươi của nhãn trong vòng 7–10 ngày.
Chống rụng quả non với Canxi Bo Eco 83
Sử dụng Canxi Bo Eco 83 giúp cây thụ phấn khỏe, tăng tỷ lệ đậu trái, chống rụng.
Khi quả non bắt đầu hình thành, cây cần lượng lớn vi lượng để giữ quả. Lúc này, sử dụng Canxi Bo Eco 83 là giải pháp lý tưởng:
- Cung cấp Canxi, Bo, Kẽm, Lân – các chất thiết yếu giúp chống rụng quả, giảm thối trái non.
- Tăng cường chất lượng vỏ và mẫu mã quả.
- Phun định kỳ theo khuyến cáo giúp quả phát triển đồng đều, chắc khỏe.
Cách chăm sóc cây nhãn đòi hỏi sự kiên trì, hiểu biết và áp dụng đúng kỹ thuật ở từng giai đoạn sinh trưởng. Từ khâu tưới nước, bón phân, phòng bệnh đến tạo tán, xử lý ra hoa hay bảo quản sau thu hoạch, mỗi bước đều đóng vai trò then chốt quyết định chất lượng và sản lượng nhãn. Với những chia sẻ chi tiết từ Ecotech, hy vọng bà con có thể vận dụng linh hoạt vào điều kiện thực tế để vườn nhãn phát triển bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao và ổn định lâu dài.
Tìm kiếm liên quan: cách chăm sóc cây nhãn, cách chăm sóc cây nhãn ra quả, cách chăm sóc cây nhãn sau khi thu hoạch, cách chăm sóc cây nhãn mới trồng, kỹ thuật chăm sóc cây nhãn, cách chăm sóc cây nhãn cho ra nhiều trái, cách chăm sóc cây nhãn ra hoa, cách trồng và chăm sóc cây nhãn, chăm sóc cây nhãn sau thu hoạch, cách chăm sóc cây nhãn khi ra hoa, cách chăm sóc cây nhãn sau thu hoạch, cách chăm sóc nhãn mới trồng, cách chăm sóc nhãn ra quả, cách chăm sóc nhãn đang có quả, quy trình chăm sóc cây nhãn
Bạn đọc tham khảo thêm
- Phân đạm ammonium: Hiểu đúng và cách dùng hiệu quả cho cây trồng
- Cách bổ sung canxi cho cây trồng hiệu quả và an toàn
- Canxi Bo có tác dụng gì cho cây trồng? Giải đáp chi tiết
- Kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng 3 năm tuổi hiệu quả, đạt năng suất cao
Thông tin liên hệ Công ty TNHH Nông nghiệp Ecotech:
- Website: https://nongnghiepecotech.com/
- Hotline: 034 922 74 99
- Địa chỉ: Số 46, đường Thành Trung, TT. Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội
